Tanie kwatery na wczasy

Kościół NMP w Gdańsku

08 June 2012r.

Z pochodzącej z 1 poł. XV w. Bramy Świętojańskiej (3il) pozostały po pożarze w 1945 r. ruiny. Wkrótce zabytek zostanie odbudowany. W 1958 r. Odbudowano nieco dalej położoną Bramę Straganiarską (32) z 1482 r. Na jej niezwykle pięknie uformowanej fasadzie znajduje się kamienna tablica z herbami Polski, Gdańska i Pruis Królewskich. Realizując akcję zacierania śladów polskości Niemcy pomalowali orła polskiego na czarno, upodabniając go do godła Hohenzollernów. Z bramy zamykającej niegdyś ul. Tobiasza nie pozostał żaden ślad. Zachowała się natomiast na pn.-wsch. krańcu Głównego Miasta przy Targu Rybnym gotycka Baszta Łabędź (33), zbudowana w 2 poł. XV w., po zburzeniu przez gdańszczan w 1454 r. zamku krzyżackiego. Z Targu Rybnego powrót do Bramy Straganiarskiej i przejście na ulicę o tej samej nazwie. Przy ulicy tej zachowało się kilka cennych kamieniczek z XVII i XVIII w. Do ciekawszych należą nr 29, barokowa z 1742 r., nr 23 i 25 — klasycystyczne z XVIII/XIX w., nr 20 — rokokowa z 2 poł. X!VIII w. i nr 19 — renesansowa z pocz. XVII w., niegdyś siedziba Szkoły Świętojańskiej (34), w której wykładał wielce zasłużony krzewiciel języka polskiego, Krzysztof Celestyn Mrongowiusz <17104—1855). Informuje o nim tablica wmurowana w ścianę. Na zapleczu tej i sąsiednich kamieniczek wznosi się okazały gotycki kościół ŚW. Jana (35), stanowiący niegdyś ośrodek tzw. dzielnicy świętojańskiej. Czas budowy XIV—XV w., spalony w 1945 r., odbudowany w surowym stanie mieści we wnętrzu lapidarium z ocalonymi rzeźbami gdańskimi. Jego wsch. ściana odchylona jest znacznie od pionu i podparta potężnymi przyporami. Z ul. Straganiarskiej do ul. Grobla IV, przy której wznosi się gmach szkoły podstawowej. Z gmachem tym łączy się zaadaptowany na salę gimnastyczną poszpitalny, gotycki k o ś-c i ó ł Św. Ducha (36), z 2 poł. XIV w. Obok przy ul. U Furty znajduje się, powiązany z fragmentem murów obronnych szpital Św. Ducha, wzniesiony w 1647 r" odbudowany w 1961 r. na budynek mieszkalny. Biegnące w kierunku południowym ulice Grobla III, Grobla II i Grobla I prowadzą ku potężnemu masywowi gotyckiego kościoła NPMarii, na tle którego ścian widnieje niewielka barokowa świątynia Kaplica Królewska (37), wzniesiona w 1678—8,1 przez Bartłomieja Ranischa wg proj. Ty Imana z Gameren. Fundatorem świątyni był król Jan Sobieski, którego herb "Janina" umieszczony został obok godła polskiego i innych herbów nad środkowym oknem poniżej gzymsu. Omawiana budowla o założeniu centralnym i barokowym wystroju różni się swą architekturą od wszystkich kościołów gdańskich. Podczas wojny budynek ucierpiał od pożarów i wybuchów, lecz dołożono wszelkich starań, by uratować cenny pod każdym względem zabytek. Wykute z piaskowca dekoracje plastyczne pn. elewacji są dziełem słynnego rzeźbiarza Andrzeja Scliliitera Młodszego, autora wspaniałych rzeźb z pałacu Sobieskiego w Wilanowie oraz pałacu Krasińskich w Warszawie. Wkomponowana między stylowe kamieniczki gdańskie fasada Kaplicy Królewskiej czyni ją podobną do pałacyku i dopiero okazała kopuła oraz dwie małe dzwonnice po bokach wskazują na sakralny charakter budowli. Wnętrze świątyni powiększone zostało przez wyzyskanie części pomieszczeń obydwu sąsiadujących z nią kamieniczek, zbudowanych przez Ranischa. Do wnętrza wchodzi się przez jedno z bocznych wejść, środkowy portal zaś otwiera przejazd na niewielki dziedziniec plebanii (38). Jest to późnogotycki budynek mieszkalny, wzniesiony sumptem rady miejskiej w 1518 r. za staraniem proboszcza kościoła NPMarii Maurycego Ferbera, którego herb widnieje nad pd. wejściem. Odbudowę plebanii zakończono w 1963 r. W centrum Głównego Miasta wznosi się kościół NPM arii (39). Wg tradycji świątynia stoi na miejiscu XIII-wieeznego kościółka, ufundowanego przez księcia pomorskiego Świętopełka. Kamień węgielny pod obecną budowlę położono 28.HI.1343 r. Początkowo była to niewielka świątynia o założeniu bazylikowym, której wieża posiadała tylko dwie kondygnacje. Budowę tego pierwszego założenia ukończono ok. 1377 r. Podczas dalszej rozbudowy -zastosowano już system halowy, polegający na wprowadzeniu naw o równej wysokości. W 1. od 1380 do 1447 wzniesiono nawy poprzeczne i prezbiterium, a w 1406 r. ukończono budowę wieży podwyższonej do dzisiejszej wysokości przez dodanie dwu dalszych kondygnacji. W ostatnim etapie rozbudowy, zapoczątkowanym już po przyłączeniu Gdańska do Polski, poszerzono i podwyższono nawy boczne korpusu zachodniego. W 1. 1484—.914 zakończono prace przy nawie północnej, a w 1496—9-8 przy nawie południowej. Z kolei zasklepiono w ciągu 4 lat wszystkie nawy świątyni i w dniu 28. VII. 1502 r. założeniem ostatniego zwornika zakończono niesłychanie kosztowną, 159 lat trwającą budowę jednego z największych w świecie, a do dziś największego w Polsce kościoła. Wśród kilku znanych budowniczych tego obiektu wymienić należy mistrza Ungeradina, który kierował również budową Ratusza Głównego, a także Hansa Branda, m. in. twórcę znanej rzeźby św. Jerzego z Dworu Artusa oraz sarkofagu św. Wojciecha w katedrze gnieźnieńskiej. Do gdańskiego kościoła NPMarii prowadzi siedem dużych bram gotyckich. Pięć z nich leży na osi biegnących ku świątyni ulic. Olbrzymie wnętrze, oświetlone światłem wpadającym przez 30 wielkich -okien składa slię z trzech naw korpusu zachodniego i trzynawowego prezbiterium oraz tra-nseptu, którego trzy nawy zredukowane zostały po stronie północnej do dwu. Prócz tego we wnętrzu znajduje się ok. 30 kaplic usytuowanych między przyporami. Interesujące, wzniesione ok. 29 m nad posadzką siatkowe, gwiaździste i kryształowe sklepienia wsparte są na 2-6 filarach. Długość kościoła wy-nosi 105 m, szerokość w nawie krzyżowej 68 m. Może on pomieścić ok. 25 000 -osób. Podczas pożaru w 1945 r. spłonął całkowicie dach -o powierzchni ok. 1 ha. Prawie 60% sklepień runęło, wypaliło się wnętrze wieży, strawione zostały -przez pożar liczne sprzęty drewniane. Nie ocalało też ani jedno okno, popękały i pochyliły się filary, uszkodzone zostały pociskami ściany, a prawie wszystkie wieżyczki istraciły swoje hełmy. Podczas pożaru zniszczały wielkie gotyckie dzwony. Trwająca od 1947 r. odbudowa -była przedsięwzięciem -niezwykle trudnym i kosztownym, przeprowadzonym głównie na koszt państwa. Walące się filary ratowano z narażeniem życia,