Tanie kwatery na wczasy

Historia Wybrzeża Zachodniego

14 August 2012r.

Gdzieś koło połowy trzeciego tysiąclecia przybywa na Pomorze Zach. pierwsza ludność rolnicza, która oprócz znajomości uprawy zbóż i chowu zwierząt domowych przynosi z sobą pierwsze naczynia gliniane, ulepszoną obróbkę kamienia i różne inne zdobycze techniczne. Jest to lud ceramiki wstęgowej, tak nazwany od kształtu ornamentyki pokrywającej powierzchnię naczyń. Ze swej kolebki nad środkowym Dunajem część tej ludności przeszła przez Bramę Morawską na Śląsk i stąd w dół Odry posunęła się aż do ujścia rzeki, osiedlając się na urodzajnym obszarze ziemi pyrzyckiej i w pow. szczecińskim. Po obu stronach dolnej Odry odkryto 8 osad tej ludności, a poza tym znajdujemy tu dalsze ślady jej pobytu w postaci kilkudziesięciu znalezionych luźno motyk kamiennych, głównego jej narzędzia służącego do uprawy roli. Przybycie na Pomorze tych pierwszych rolników miało ogromne znaczenie dla tej dzielnicy. Zapoczątkowany przez nią osiadły, rolniczo-hodowlany tryb życia przyczynił się rychło do zaniku dawnej gospodarki koczow-niczo-myśliwskiej i stworzył podstawy późniejszego rozwoju kultury. Nieco później od ludności ceramiki wstęgowej zjawiła się tu inna grupa ludności osiadłej, przybyła z Jutlandii i wysp duńskich, nazwana według typowej formy używanych naczyń — ludnością pucharów lejkowatych. Była to również ludność rolnicza, która na omawianym tu obszarze grzebała swych zmarłych bądź w grobach płaskich w postaci skrzyni z płyt kamiennych, bądź też w nasypach podłużnych z trójkątną obstawą. Poza tym typowe znaleziska tej kultury spotykamy często w torfiskach, gdzie widocznie składano naczynia jako ofiary dla jakichś bóstw. Kultura tej ludności zachowuje na Pomorzu i w ogóle na ziemiach polskich odrębne formy. Mniej więcej równocześnie zjawiły się na Pomorzu Zach. dwie dalsze grupy ludności, mianowicie ze Śląska przybyła nowa grupa ludności ceramiki wstęgowej z ornamentyką kłutą, osiedlająca się również na ziemi pyrzyckiej, ale z lewego brzegu dolnej Odry dotąd nie znana, oraz odłam ludności pochodzący z dzisiejszych Niemiec środkowych nazywany na podstawie charakterystycznych form naczyń ludnością amfor kulistych. W jej towarzystwie przybywają też drobne grupki innych ludów z tegoż obszaru, jak świadczą sporadyczne znaleziska ceramiki nadhobolańskiej w pow. szczecińskim i gryfijskim oraz ceramiki walternienburskiej ze Stargardu. Przesuwały się też przez Pomorze luźne gromady ludności koczowniczo-myśliwskiej, pochodzącej z Rosji środkowej, które poprzez ziemie polskie dotarły aż do Renu. Największe jednak znaczenie miała występująca na widownię pod koniec młodszej epoki kamiennej ludność ceramiki sznurowej, w której dość powszechnie upatruje się przodków Indoeuropejeżyków. Ze swej praojczyzny wyroiła się ona w różnych kierunkach około 2000 lat przed Chr., przenosząc się szybko z miejsca na miejsce dzięki udomowieniu konia i ujarzmiając ludność znacznej części środkowej i północnej Europy. Praojczyznę ich wielu badaczy umiejscawia na obszarze dzisiejszej Saksonii i Turyngii, inni zaś na terytorium Ukrainy. Najeźdźcy narzucili ludności podbitej swój język, który oczywiście w poszczególnych okolicach wskutek mieszania się z odrębnym podłożem językowym przybierał różny charakter, i w ten sposób powstały z czasem dzisiejsze języki indoeuropejskie. Na Pomorzu Zachodnim ludność najezdnicza zmieszała się przede wszystkim z ludnością pucharów lejkowatych i stąd wytworzyła się tu osobna grupa miejscowa ceramiki sznurowej, zwana nadodrzańską. Wszystkie wyżej wymienione ludy środkowej i młodszej epoki kamiennej — z wyjątkiem twórców kultury nadhobolańskiej i walternien-burskiej — żyły też na obszarze reszty ziem polskich, co wskazuje na bliskie związki Pomorza Zach. z pozostałymi częściami Polski. Dalszym dowodem bliskich stosunków z Polską są znajdowane na Pomorzu Zach. siekierki z pasiastego krzemienia wydobywanego sposobem górniczym na wschodnim zboczu Gór Świętokrzyskich w Krzemionkach w pow. opatowskim. Stąd doskonały i piękny ten surowiec rozchodził się drogą handlu daleko w różnych kierunkach, docierając m. i. do Pomorza zaodrzańskiego. Już w ciągu młodszej epoki kamiennej dotarł na Pomorze drogą wymiany handlowej pierwszy metal: miedź, bądź w postaci drobnych ozdób, bądź też w formie większych narzędzi, jak siekierki płaskie czy toporki z otworem dla trzonka. Jednakże dopiero ulepszona mieszanina miedzi z cyną, zwana brązem, zdołała wyprzeć używany dotąd surowiec: kamień, i zająć jego miejsce. Początek epoki brązowej datujemy na Pomorzu na czas około 1700 lat przed Chr. Ponieważ znajomość brązu przyszła na Pomorze drogą handlu, a nie w związku z imigracją jakiegoś nowego ludu z południa, przeto nie zaszła w tym czasie żadna zmiana w zaludnieniu. Świadczą o tym formy ceramiki z grobów z wczesnego okresu brązowego (między 1700 a 1500 przed Chr.), nawiązujące wyraźnie do ceramiki sznurowej z końca epoki kamiennej. Również formy grobów wskazują na dalsze trwanie tu tej samej ludności. Podobnie jak ludność ceramiki sznurowej mieszkańcy Pomorza w początkach epoki brązowej grzebali zmarłych w grobach płaskich, obkładając ich nieraz kamieniami. Wśród darów grobowych, w które wyposażano zmarłych, obok broni i ozdób brązowych, a wyjątkowo i złotych, nierzadko spotykamy jeszcze krzemienne groty oszczepów. Formy naczyń wskazują, że ludność Pomorza Zach. była w początku epoki brązowej blisko spokrewniona z ludnością północno-zachodniej Wielkopolski oraz Kaszub. W ciągu II okresu epoki brązowej (między 1500 a 1300 przed Chr.) wśród dość jednolitej początkowo kultury indoeuropejskiej zaczynają wyodrębniać się początki dzisiejszych ludów europejskich. Na obszarze Szwecji południowej, Danii i Niemiec półn.- zachodnich wytwarzają się Germani-e, na terytorium Prus Książęcych powstaje zespół językowy bałtyjski, a w dorzeczu Odry rozwija się kultura prasłowiańska, która zajmuje znaczną część Pomorza Szczecińskiego, po obu stronach dolnej Odry. Czy wschodnia część Pomorza Szczecińskiego wraz z Pomorzem Gdańskim należała wówczas do ziem zajętych przez Bałtów (przodków Litwinów, Łotyszów i Prusów), trudno powiedzieć z braku danych, w każdym razie zaznaczały się tu silne oddziaływania spoza Wisły dolnej. W II okresie epoki brązowej Pomorze Zach. wykazuje ścisły związek z resztą ziem polskich. W okresie III epoki brązowej (m. 1300 a 1100 przed Chr.) już cały obszar Pomorza zajęty jest przez prasłowiańską ludność kultury łużyckiej, tak nazwanej od najstarszych jej wykopalisk na Łużycach. Między Odrą a Parsętą wytwarza się osobna grupa lokalna tej kultury, druga zaś grupa na Pomorzu Gdańskim obejmuje także wschodnie powiaty Pomorza Zachodniego. Ludność zaczyna teraz palić swych zmarłych i sypać nad grobem mogiły z ziemi i kamieni, jak to robiła w tymże czasie na Łużycach, na Śląsku i w Wielkopolsce zachodniej. Nieraz nie zbierano spalonych kości zmarłego do popielnicy, lecz składano je wśród naczyń z jadłem i napojem na bruku kamiennym tworzącym dno mogiły. W IV okresie epoki brązowej (między r. 1100 a 900 przed Chr.) zaczynają się na Pomorzu coraz liczniej pojawiać ozdoby brązowe pochodzenia skandynawskiego, np. guzy podwójne, brzytwy i szczypce. Są one wyłącznie świadectwem handlu z północą, co wobec sąsiadowania ze Szwecją przez morze nie może nas dziwić, nie mają jednak nic wspólnego z okupacją germańską, jak to przyjmują badacze niemieccy, bo ozdoby a przede wszystkim ceramika z grobów tego okresu mają wyraźnie charakter południowy, prasłowiański. O ile w IV okresie epoki brązowej były tu nadal jeszcze w użyciu kurhany, to w okresie V (900 do 700 przed Chr.) miej sce ich zaj muj ą groby płaskie, skupiające się przede wszystkim po obu stronach dolnej Odry. Zawierają one obok popielnic typu "łużyckiego", wypełnionych kośćmi zmarłego, dużą ilość naczyń dodatkowych, tzw. przystawek, o formach identycznych jak na reszcie obszaru prasłowiańskiej kultury łużyckiej. M.i.nie brak tu przedmiotów o charakterze zabawek, np. glinianych grzechotek dziecięcych, oraz różnych oryginalnych form, jak naczyńka piętrowe, półmiski na czterech nóżkach itd.

nad morzem, historia, pomorze zachodnie